Αναρωτηθήκατε ποτέ, από που προέρχονται τα ονόματα των περιοχών της Αθήνας; Το Θησείο από που πήρε το όνομά του; η πλατεία Κλαυθμώνος ; Φαντάζομαι πως είναι μία ιστορία πάνω κάτω η ίδια με εκείνη των επιθέτων μας! Ψάξαμε και βρήκαμε μερικά από αυτά!
Σύνταγμα
Στις 3 Σεπτεμβρίου του σωτήριου έτους 1843, ο εξεγερμένος λαός –υποστηριζόμενος, τελικά, και από τον στρατό– απαιτούσε «Σύνταγμα», φωνάζοντας αυτή τη μία και μόνη λέξη έξω από το παλάτι του Όθωνα, ήτοι τη σημερινή Βουλή. Η Πλατεία έως τότε ονομαζόταν Ανακτόρων, ενώ στο σχέδιο πόλεως αναφερόταν ως Πλατεία Θουκυδίδου.
Κλαυθμώνος
Ίσως η γνωστότερη ιστορία ανεπίσημης ονοματοδοσίας έχει ως εξής: τις καλές ημέρες που η μονιμότητα ήταν άγνωστη λέξη για τους δημόσιους υπαλλήλους, κάθε φορά που άλλαζε η κυβέρνηση, οι Παυσανίες –οι απολυμένοι, δηλαδή– μαζεύονταν στα καφενεία γύρω από το Υπουργείο Εσωτερικών και έκλαιγαν… την απόλυσή τους. Ο δημοσιογράφος της Εστίας, Δημήτρης Καμπούρογλου, εμπνεύστηκε και έγραψε για πρώτη φορά το όνομα Πλατεία Κλαυθμώνος, το οποίο επικράτησε μέχρι σήμερα, έναντι των επίσημων ονομάτων της, που στο πέρασμα των χρόνων ήταν κάθε άλλο παρά λίγα: Πλατεία Αισχύλου, Πλατεία Νομισματοκοπείου, Πλατεία 25ης Μαρτίου, Πλατεία Δημοκρατίας και Πλατεία Εθνικής Συμφιλίωσης.
Θησείο
Γιατί λέμε Θησείο τον Ναό του Ηφαίστου στο λοφάκι της Αρχαίας Αγοράς, που έχει χαρίσει το όνομά του στην ευρύτερη περιοχή; Γιατί, κάποια στιγμή, απλά μπερδευτήκαμε. Ο ναός αυτός, που είναι και ο καλύτερα διατηρημένος αρχαίος ναός της Αθήνας, κτίσθηκε το 450-440 π.Χ., και απλά τυχαίνει να βρίσκεται στον ίδιο χώρο –μέσα στην Αρχαία Αγορά δηλαδή– με το πραγματικό Θησείο. Αυτό το τελευταίο δεν έχει καμία σχέση με θυσίες, παρά τον ευρύτατα διαδεδομένο μύθο: ήταν ένα ιερό που κτίσθηκε το 471-468 π.Χ. για να ταφούν τα οστά του θρυλικού βασιλιά της πόλης Θησέα που ο Κίμων έφερε από τη Σκύρο.
Πλάκα
Όπως πληροφορούμαστε από το βιβλίο του Δ. Καμπούρογλου «Αι παλαιαί Αθήναι» στο σημείο που τέμνονταν οι οδοί Αδριανού και Τριπόδων υπήρχε τοποθετημένη στο έδαφος μια λευκή πλάκα μεγάλων διαστάσεων, η οποία και αποτέλεσε την ανάδοχο της ονομασίας της τοποθεσίας.
«Αλλά διατί Πλάκα; Εις το σημείον κατά το οποίον σήμερον η οδός Κυδαθηναίων τέμνεται δια των οδών Αδριανού και Τριπόδων υπήρχε στερεώς τοποθετημένη επί του εδάφους λευκωτάτη τις και μεγάλων διαστάσεων πλάξ. Ιδού η ανάδοχος ονομασία της τοποθεσίας».
Παρόλα αυτά πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν αυτή την εκδοχή θεωρώντας επικρατέστερη εκείνη της αρβανίτικης λέξης «πλιάκα», που σημαίνει παλιό, αρχαίο ή και γιαγιά. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή λοιπόν, οι αρβανίτες και οι λοιποί μουσουλμάνοι μισθοφόροι, που εγκαταστάθηκαν τον 16ο αιωνα στην μέχρι τότε εγκαταλειμμένη περιοχή της Πλάκας, συνήθιζαν να την χαρακτηρίζουν ως παλιά Αθήνα, χρησιμοποιώντας το όνομα Πλιάκα που σιγά-σιγά μετατράπηκε στο σημερινό Πλάκα.
Πλατεία Κολωνακίου
Η επίσημη ονομασία της «αριστοκρατικής» πλατείας Κολωνακίου είναι πλατεία Φιλικής Εταιρείας. Η γνωστή όμως ονομασία προέρχεται από κάποιο παλαιό στύλο, κολωνάκι, που υπήρχε εκεί και που θεωρείτο «αποτρεπτικό» νόσων και θεομηνιών. Ο στύλος αυτός έδωσε το όνομά του και σε ολόκληρη τη σημερινή συνοικία. Αξίζει να σημειωθεί πως η μετέπειτα υπερτιμημένη περιοχή του Κολωνακίου, λεγόταν παλαιότερα «Κατσικάδα», γιατί στις πλαγιές του Λυκαβηττού γαλατάδες έβοσκαν τις κατσίκες τους.
No comments